Thị trường chứng khoán không chỉ là kênh huy động vốn nhanh mà còn là cách để nâng tầm uy tín, thương hiệu cho một công ty. Nhiều công ty, sau quá trình phát triển tốt, muốn mở rộng và lớn mạnh đến tầm cỡ quốc tế nên bắt đầu quan tâm đến việc làm thế nào để đưa công ty mình lên niêm yết trên sàn chứng khoán. Asadolaw xin gửi đến thông tin sơ bộ cho quá trình tìm hiểu của doanh nghiệp.
Việc niêm yết chứng khoán được quy định tại các văn bản nào?
- Luật Chứng khoán 2019
- Quyết định 639/QĐ-SGDHN về Quy chế niêm yết chứng khoán tại Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội
- Quyết định số 85/QĐ-SGDHCM Về việc ban hành quy chế niêm yết chứng khoán tại Sở giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh
- Quyết định số 634/QĐ-SGDHN Về việc ban hành quy chế tổ chức và quản lý thị trường giao dịch chứng khoán chưa niêm yết tại cơ sở giao dịch chứng khoán Hà Nội
Điều kiện chung để công ty được niêm yết trên sàn chứng khoán
Vốn điều lệ
Theo quy định tại Điều 15 Luật chứng khoán 2019 thì mức vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký chào bán từ 30 tỷ đồng trở lên tính theo giá trị ghi trên sổ kế toán.
Thời gian hoạt động và kết quả hoạt động
Số năm hoạt động: Hoạt động trên 1 năm dưới hình thức công ty cổ phần tính đến thời điểm đăng ký niêm yết trên thị trường chứng khoán.
Kết quả hoạt động: Hoạt động kinh doanh của 2 năm liên tục trước thời điểm đăng ký niêm yết phải có lãi, cùng với đó là điều kiện không có lỗ luỹ kế tính đến năm đăng ký niêm yết trên thị trường chứng khoán.
Điều kiện về quản lý kinh tế: Công ty có yêu cầu niêm yết trên thị trường chứng khoán không thuộc trường hợp đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc đã bị kết án về một trong các tội liên quan đến xâm phạm trật tự quản lý kinh tế mà chưa được xoá án tích.
Cơ cấu cổ đông
Yêu cầu về cơ cấu và tổ chức của các cổ đông:
- Đại hội đồng cổ đông đồng ý thông qua phương án phát hành và phương án sử dụng vốn thu được từ thị trường chứng khoán.
- Tối thiểu là 15% số cổ phiếu có quyền biểu quyết của công ty phát hành phải được bán cho ít nhất 100 nhà đầu tư không phải là cổ đông lớn. Trong trường hợp vốn điều lệ của công ty phát hành từ 1000 tỷ đồng trở lên thì tỷ lệ tối thiểu là 10% số cổ phiếu có quyền biểu quyết của công ty.
- Trước khi công ty chính thức chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng, các cổ công lớn của công ty phải tiến hành cam kết cùng nhau nắm giữ ít nhất 20% vốn điều lệ của công ty phát hành trong thời gian tối thiểu 1 năm kể từ ngày kết thúc đợt chào bán.
- Sau khi thực hiện đợt chào bán cổ phiếu công ty có yêu cầu niêm yết phải có cam kết và thực hiện niêm yết hoặc đăng ký giao dịch cổ phiếu trên hệ thống giao dịch chứng khoán.
Công ty chứng khoán hỗ trợ thủ tục niêm yết
- Công ty có yêu cầu niêm yết phải có hồ sơ Đăng ký niêm yết cổ phiếu hợp lệ theo quy định của pháp luật.
- Có công ty chứng khoán tư vấn về hồ sơ Đăng ký chào bán cổ phiếu ra công chúng.
- Công ty chứng khoán phải mở tài khoản phong tỏa nhận tiền mua của phiếu của đợt chào bán.
Điều kiện niêm yết riêng của các sàn chứng khoán Việt Nam
Ở Việt Nam hiện có 3 sàn chứng khoán phổ biến được Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam (VNX) nắm giữ 100% vốn điều lệ. Gồm có:
- HOSE: Sở giao dịch chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh
- HNX: Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội
- UPCOM: Sàn giao dịch chứng khoán của công ty đại chúng chưa niêm yết
Tùy thuộc độ lớn của công ty niêm yết và yêu cầu của các sàn, hầu hết các công ty sẽ niêm yết theo thứ tự như sau: UPCOM – HNX – HOSE. Và phải tuân thủ các quy định cụ thể của từng sàn như sau:
Điều kiện niêm yết trên sàn chứng khoán UPCOM
- Vốn điều lệ: mức vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký chào bán trên 10 tỷ đồng trở lên tính trên sổ kế toán.
- Tình hình hoạt động của Công ty: năm liền trước năm đăng ký chào bán cổ phiếu ra công chúng công ty có yêu cầu đăng ký niêm yết phải có lãi và không có lỗ luỹ kế tính đến năm đăng ký chào bán.
- Đại hội đồng cổ đông thông qua phương án chào bán và sử dụng vốn thu được.
Sàn UPCOM là sàn chứng khoán hỗ trợ cho các công ty chưa đủ điều kiện hoặc đã bị huỷ niêm yết trong quá trình hoạt động huy động vốn. Vì thế điều kiện để đăng ký niêm yết trên sàn chứng khoán UPCOM là dễ dàng nhất. Với các tiêu chuẩn khá thấp, đây là nơi bắt đầu của các công ty cổ phần khi đưa cổ phiếu của mình ra giao dịch với đại chúng.
Điều kiện niêm yết trên sàn HNX
Vốn điều lệ: mức vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký chào bán từ 30 tỷ đồng trở lên tính trên báo cáo kiểm toán.
Thời gian và tình hình hoạt động của công ty
Công ty hoạt động ít nhất 01 năm dưới hình thức là công ty cổ phần tính đến thời điểm đăng ký niêm yết.
Năm liền trước năm đăng ký niêm yết phải có lãi.
Lợi nhuận của công ty trong thời điểm gần nhất từ thời điểm đăng ký niêm yết đạt ít nhất 5% trên số vốn. Ngoài ra, công ty không có nợ quá hạn trên 1 năm, không có lỗ luỹ kế tính tới thời điểm đăng ký niêm yết.
Công ty không thuộc trường hợp vi phạm pháp luật hay các vi phạm liên quan đến vấn đề kế toán và báo cáo tài chính.
Công ty và người đại diện theo pháp luật không bị xử lý vi phạm trong vòng 2 năm tính đến thời điểm đăng ký niêm yết do thực hiện hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán.
Cơ cấu cổ đông: có tối thiểu 15% cổ phiếu có quyền biểu quyết do ít nhất 100 cổ đông không phải là cổ đông lớn nắm giữ.
Về việc chuyển nhượng trong nội bộ công ty được yêu cầu đối với các cổ đông cá nhân, tổ chức và cổ đông lớn của công ty phải nắm giữ 100% số cổ phiếu trong 6 tháng đầu và 50% số cổ phiếu trong 6 tháng tiếp theo.
Cổ phiếu đã giao dịch trên UPCOM tối thiểu 2 năm và được đại hội đồng cổ đông thông qua việc niêm yết, trừ trường hợp tổ chức đăng ký niêm yết đã chào bán cổ phiếu ra công chúng, doanh nghiệp cổ phần hóa.
Có hồ sơ Đăng ký niêm yết cổ phiếu theo quy định của Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội. (Hồ sơ này do công ty chứng khoán hỗ trợ chuẩn bị)
Điều kiện niêm yết trên sàn HOSE
Vốn điều lệ: mức vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký chào bán từ 120 tỷ đồng trở lên tính trên báo cáo kiểm toán.
Thời gian và tình hình hoạt động của công ty:
Công ty hoạt động ít nhất 2 năm dưới hình thức là công ty cổ phần tính đến thời điểm đăng ký niêm yết.
Hai năm liền trước năm đăng ký niêm yết phải có lãi.
Lợi nhuận của Công ty trong thời điểm gần nhất từ thời điểm đăng ký niêm yết đạt ít nhất 5% trên số vốn. Công ty không có nợ quá hạn trên 1 năm, không có lỗ luỹ kế tính tới thời điểm đăng ký niêm yết.
Công ty không thuộc trường hợp vi phạm pháp luật hay các vi phạm liên quan đến vấn đề kế toán và báo cáo tài chính.
Công ty và người đại diện theo pháp luật không bị xử lý vi phạm trong vòng 2 năm tính đến thời điểm đăng ký niêm yết do thực hiện hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán.
Cơ cấu cổ đông: có tối thiểu 20% cổ phiếu có quyền biểu quyết do ít nhất 300 cổ đông không phải là cổ đông lớn nắm giữ.
Công ty có yêu cầu niêm yết cần công khai mọi khoản nợ đối với thành viên Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát, Giám đốc (Tổng Giám đốc), Phó Giám đốc (Phó Tổng Giám đốc), Kế toán trưởng, cổ đông lớn và những người có liên quan.
Về việc chuyển nhượng trong nội bộ công ty được yêu cầu đối với các cổ đông cá nhân, tổ chức và cổ đông lớn của công ty phải cam kết nắm giữ 100% số cổ phiếu trong 6 tháng đầu và 50% số cổ phiếu trong 6 tháng tiếp theo (không tính số cổ phiếu thuộc sở hữu Nhà nước).
Cổ phiếu đã giao dịch trên UPCOM tối thiểu 2 năm và được đại hội đồng cổ đông thông qua việc niêm yết, trừ trường hợp tổ chức đăng ký niêm yết đã chào bán cổ phiếu ra công chúng, doanh nghiệp cổ phần hóa.
Công ty có yêu cầu đăng ký niêm yết có hồ sơ Đăng ký niêm yết cổ phiếu hợp lệ theo quy định của Sở giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh.
Công ty có nhu cầu đăng ký niêm yết trên thị trường chứng khoán sẽ cần phải đáp ứng nhiều điều kiện chặt chẽ theo Luật chứng khoán và các quy định của các sàn chứng khoán. Thời gian để chuẩn bị cho một công ty được niêm yết trên sàn chứng khoán có thể mất từ 1 đến 3 năm cùng với sự góp sức của các công ty kiểm toán và công ty chứng khoán hỗ trợ. Vì vậy công ty cần có nguồn lực mạnh và nhân sự phụ trách riêng để theo đuổi công việc. Khi cần thiết có thể liên hệ với Asadolaw để được hỗ trợ.